Reakcje chemiczne możemy podzielić ze względu na liczbę substratów i produktów na następujące typy :

1. Reakcja syntezy (łączenia)

2. Reakcja analizy (rozkładu)

3. Reakcja wymiany (pojedynczej oraz podwójnej).

 

REAKCJA SYNTEZY (łączenia)

Reakcja syntezy jest przemianą chemiczną, która polega na łączeniu się dwóch lub większej liczby substratów w jeden produkt.

Schemat tej reakcji wygląda następująco :

A + B -> AB

Przykłady reakcji syntezy :

• magnez + tlen -> tlenek magnezu

(magnez i tlen to substraty, tlenek magnezu to produkt)

 

• wodór + tlen -> woda

(wodór i tlen to substraty, woda to produkt)

 

REAKCJA ANALIZY (rozkładu)

Reakcja analizy to przemiana chemiczna polegająca na rozkładzie jednego substratu na przynajmniej dwa produkty.

Schemat tej reakcji wygląda następująco :

AB -> A + B

Przykłady reakcji analizy :

• tlenek rtęci(II) -> tlen + rtęć

(tlenek rtęci(II) to substrat, tlen i rtęć to produkty)

 

REAKCJA WYMIANY POJEDYNCZEJ

Jest to przemiana chemiczna, w której dwa substraty przekształcają się w co najmniej dwa produkty.

Schemat tej reakcji można zapisać następująco :

AB + C -> AC + B

związek₁ + pierwiastek₁ -> związek₂ + pierwiastek₂

Przykłady :

tlenek cynku + węgiel -> tlenek węgla(II) + cynk

(tlenek cynku i węgiel to substraty, tlenek węgla(II) i cynk to produkty)

 

REAKCJA WYMIANY PODWÓJNEJ

Jest to przemiana chemiczna, podczas której dwie substancje złożone przekształcają się w dwie nowe substancje.

Schemat tej reakcji można zapisać następująco :

AB + CD -> AD + CB

związek chemiczny₁ + związek chemiczny₂ -> związek chemiczny₃ + związek chemiczny₄

Przykłady :

chlorek sodu + azotan(V) srebra -> chlorek srebra + azotan(V) sodu

(chlorek sodu i  azotan(V) srebra to substraty, chlorek srebra + azotan(V) sodu to produkty)

 

Zadanie 1

Podaj typ reakcji chemicznej (synteza, analiza, wymiana).

Dobierz współczynniki stechiometryczne.

Podaj substraty oraz produkty.

a) H₂ + O₂ -> H₂O

b) N2 + O2 -> N₂O₃

c) Fe + HCl -> FeCl2 + H2

d) HgO -> Hg + O₂

e) Fe₂O₃ + HCl -> FeCl₃ + H₂O

f) K + O₂ -> K₂O

Zadanie 2

Zapisz równania za pomocą symboli i wzorów chemicznych.

Podaj jaki to rodzaj reakcji (synteza, analiza, wymiana).

Wskaż substraty i produkty.

 

a) żelazo + tlen -> tlenek żelaza(III)

b) węgiel + tlen -> tlenek węgla(II)

c) tlenek srebra(I) -> srebro + tlen

d) tlenek miedzi(II) + węgiel -> miedź + tlenek węgla(IV)

• « Dobieranie współczynników stechiometrycznych.